موضوع:  ویژگیهای انسان رستگار از نظر قران

- مرجع: جلسه پرسش و پاسخ با اقای دکتر میر باقری در برنامه گفتگوی جام جم

سوال اول:منظور قر ان از فلاح ورستگاری که در ان ذکر شده چیست؟

گاهی واژه سعادت در قران امده که هم افق با واژه فلاح است .انواع مکاتب در مورد سعادت و رستگاری انسان سخن گفته اند ولی دیدگاههای انها بسیار متفاوت است. طبیعی است که قران هم که کتاب انسان سازی هست در مورد فلاح انسان سخن میگوید.

نگاه قران به زندگی دنیا یک نگاه مدرسه گونه است افراد بشر بتدریج وارد این زندگی میشوند دوره میبینند وتحت تعلیم انبیاء الهی و شریعت نورانی خدای رحمان قرار میگیرند و با عمل به دین مبین الهی درجات خودشان را برای حیات ابدی بدست می اورند. در دیدگاه مدرسه و مسئول مدرسه رستگاری دانش اموز در این است که بهره گیری انها در این دوره برای اینده زندگی بیشتر باشد .

در یک سری مکاتب رستگاری انسان را در زنگی گذرای دنیا تعریف می کنند.واگر برنامه ریزی کنند در این محدوه برنامه ریزی می کنند اما قران فلاح انسان رادر ابدیت او تنظیم میکند و گاهی هم به صراحت بیان مکند

"شما دنیا را میخواهید ولی خدا اخرت را برای شما رقم می زند"

مانند پدر و مادر مهربانی که در دوره پر زحمت مدرسه اینده کودک را می بینند و اگر کودک بخواهد از درس تخطی بکند. او رامحدود به انجام وظیفه می کنند به خاطر اینکه اینده را می بینند  و می گویند . بعدا خواهی دید که ما به نفع تو اقدام کردیم .

قران در سوره مومنون بحث فلاح انسان را مطرح میکند و در پایان بحث یعنی ایه 10 و11 که می خواهد نتیجه فلاح را مطرح بکند می فر ماید:

چه کسانی به فلاح و رستگاری میرسند؟

بعد که برنامه راه رستگاری را بیان میکند:

اینان میراث بر هستند همان هایی که فردوس برین را به میراث میبرند در بهشت جاودان و در جوار قرب خداوند زندگی ابدی خود را شروع میکنند .

سوال دوم:به چه چیزهایی سعادت و فلاح گفته میشود؟

 سعادت، خوشبختی انسان در ابدیت او است. شاید معادل خوشبختی که ما در فارسی داریم و با کلمه فلاح و سعادت نزدیک است ،این سعادت را در دنیا ببینیم؛این سعادتی کوتاه، گذرا و تمام شدنی است واگر در ابدیت انسان ببینیم؛ یک سعادت ممتد و طولانی می‌شود که قرآن درباره بهشت می‌فرماید:
″ اهل تقوا در بهشت جاودانه خواهند بود اما به قدری این سعادت در افق بالایی است و تنوع نعمت‌ها و نعیم الهی فراوان است که هیچ‌گاه دوست ندارند که این محیط به پایان برسد. ″
برعکس زندگی دنیا که انسان منتظر تحول است ولی در آنجا به قدری رضایت‌مندی هست که به دنبال تحول نیستند .

سوال سوم:یعنی انهایی که در دنیا ادم بدبختی هستند در اخرت خوشبخت هستند؟

الزاماً این نیست. سعادت ابدی یک راه و روشی دارد. در زندگی دنیا هرکس که زندگی می‌کند از نعیم و مشکلاتی برخوردار است، اینها کم و زیاد می‌شود ولی برای همگان است و هیچ کس در دنیا نیست که از نعمتی برخوردار نباشد و هیچ کس هم نیست که از مشکلاتی برخوردار نباشد. بنای زندگی دنیا را خداوند این گونه قرار داده است.
به لحاظ اینکه دوره آموزش و تسلیم است؛ مانند یک دوره آموزشی تحصیلی، نظامی که انسان باید مرارتهایی را تحمل بکند و البته از نعمت‌هایی هم برخوردار است .
زندگی دنیا این چنین است ولی آخرت یک سویه است؛ یا نعیم جاودانه است یا گرفتاری شدید است. سعادت یک راه و روشی دارد که قرآن این روش را مطرح می‌کند. در سوره مومنون می‌فرماید:″ انسانهایی رستگار می‌شوند که دو ویژگی داشته باشند؛ ایمان و اعمال صالح . ″
در برابر فلاح، خسران است. همه انسانها دائماً درزیان هستند؛ چون زمان عمر دنیای خود را که دوره آموزش و آزمون هست در حال از دست دادنند و در مقابل چیزی را دریافت نمی‌کنند. سرمایه خود را که شب و روزشان است به رایگان از کف می‌دهند. قرآن می‌فرماید :
″ آنها که ایمان بیاورند و عمل صالح انجام بدهند در زیان‌مندی نخواهند بود

سوال چهارم:انچه که فلاح و رستگاری انسان را فراهم میکندایمان وعمل صالح است؟

دقیقاً همینطور است.یعنی قرآن در این حوزه ایمان و عمل صالح را بیان می‌کند و بعد هم فضای عمومی جامعه را به همین طرف می‌برد. تنها این نیست که مومنان فقط خودشان در این خط باشند، همدیگر را هم تشویق می‌کنند.فلاح انسان اول در گرو ایمان است. ایمان به منزله ثبت ‌نام در مکتب انبیا(علیه السلام) است؛ مانند ثبت ‌نام در دانشگاه. دانشجویی موفق است که اول ثبت‌ نام کند، همین که ثبت ‌نام می‌کند معنایش اینست که نظام آموزشی را می‌پذیرد و واحدهای درسی را قبول می‌کند، آئین‌نامه انضباطی را می‌پذیرد. یعنی ثبت ‌نام همرا با این پذیرش‌ها است.
مرحله دوم اینست که به انجام وظایف بپردازد؛ درسهای مربوطه را انجام بدهد و تکالیف را به پایان برساند. در این صورت موفق خواهد بود.انسانهایی در این زندگی گذرای دنیا موفق می‌شوند که اولاً ایمان بیاورند. از نظر قرآن این قطعی است که اگر کسی در مکتب انبیا(علیه السلام) ثبت‌نام نکند، بهره‌ای در زندگی ابدی نخواهد داشت و به فلاح نمی‌رسد؛ هر چند در دنیا انسانی موفق باشد.
دنیا می‌تواند کسانی را به موفقیت‌هایی برساند و از رفاه برخوردار نماید،اما اگر در مکتب انبیا الهی(علیه السلام) و در دین خدا وارد نشویم در قیامت بی‌بهره خواهیم بود.
ایمان هم مراحلی دارد. از ایمان به خدای رحمان شروع می‌شود ولی به آنجا ختم نمی‌پذیرد. بعد ایمان به انبیا(علیه السلام) است و ایمان به آیات خداست و ایمان به لقای خدا یعنی معاد است و ایمان به ولایت خدا یعنی امامت است.
پس یک انسان مومن کسی است که خدا را بپذیرد و ملائک خدا را بپذیرد و وحی را قبول کند و کتاب‌های آسمانی را بپذیرد و ائمه هدی(علیه السلام) را که خدا به عنوان اولیای حق بر مردم گزیده است، پذیرا باشد.
این قدم اول رستگاری است. گام دوم اعمال صالح است

سوال پنجم:ایا همین دو مورد است وبقیه زیر مجموعه عمل صالح است؟

به تعبیری زیر مجموعه است و به تعبیری هم عناوینی مانند تزکیه، ذکر خدا، توبه و بازگشت به سوی احکام خدااست .اینها هم عمل صالح هستند و هم می‌توانند عناوین مستقلی باشند.